H「Hayatını olması gerektiği gibi geçirmediği aklına geldi. En yüksek konumdaki insanlar tarafından iyi sayılan şeylere karşı mücadele etmek için yaptığı zar zor fark edilen çabaların, hemen bastırdığı o zar zor fark edilen dürtülerin gerçek bir şey olabileceği ve geri kalan her şeyin yanlış olabileceği aklına geldi. Mesleki görevleri, yaşamının ve ailesinin tüm düzenlemesi, tüm sosyal ve resmi çıkarları tamamen yanlış olabilirdi.」
- L. Tolstoy, İvan İlyiç'in Ölümü
Sürekli daha fazla çalışıp daha fazlasını başarmamız söylenir. Bir süre sonra, iyi bir hayata sahip olmak için, peşinden gitmemiz gereken gayelerin gerçekten de bunlar olduğu sanılmaya başlanır.
Mutluluk: Happiness- Steve Cutts
Peki insanlar ergenlik çağından yaşlılığa kadar tüm hayatları, insanları gerçekten mutlu ve sağlıklı tutan şeyleri görmek için incelense nasıl olurdu?
Harvard Yetişkin Gelişimi Çalışması birkaç kuşak araştırmacı ile 1938 yılından bu yana 724 erkeğin hayatını takip etti. Hayat hikayelerinin nasıl gelişeceği bilinmeden her yıl işlerini, ev aile hayatlarını, sağlıklarını sordu.
Başlangıçtaki 724 adamdan hâlâ hayatta olanlar var, halen araştırmaya katılıyor. Şimdi araştırmanın dördüncü kuşak yöneticisi ile ilk 724 katılımcıyla onların eşleri ve 2.000'den fazla çocuğuyla çalışmaya başlandı.
Çalışma başladığında ilk grup, Harvard Koleji'nde lisans ikinci sınıftaydı. Hepsi üniversiteyi İkinci Dünya Savaşı sırasında bitirdi ve sonrasında çoğu görev almak üzere savaşa katıldı.
Takip edilen ikinci grup, Boston'ın en yoksul mahallelerinden bir grup oğlandı. Araştırma için seçilen bu erkek çocuklar özellikle 1930'ların Boston'ındaki en sıkıntılı kesimlerden ve dezavantajlı ailelerdendi. Çoğu sıcak ve soğuk akan musluk suyundan yoksun yaşıyordu.
Çalışmaya girdiklerinde, bu gençlerin hepsiyle röportaj yapıldı. Onlara tıbbi muayeneler yapıldı. Evlerine gidilip aileleriyle görüşüldü.
Ve sonra bu gençler büyüyüp hayatın her kesiminden yetişkinlere dönüştü. Fabrika işçisi, avukat, duvarcı ve doktor oldular, ABD başkanı John F. Kennedy ve uzun süreli Washington Post editörü Ben Bradlee de vardı. Bazıları alkol bağımlısı oldu. Birkaçında şizofreni ortaya çıktı. Bazıları sınıf atladı; en alttan tabakalardan en üste tırmandı ve bazıları bu yolculuğu ters yönde yaptı.
Bu araştırma halen devam ediyor. Her iki yılda bir, araştırmacı grup bu adamlarla görüşüp hayatlarıyla ilgili bir dizi soru sormak istediklerini söyler.
Boston'da yaşayan pek çok adam şöyle der: "Neden beni incelemek istiyorsun? Hayatım o kadar da ilginç değil." Harvard'lılar bu soruyu asla sormuyor.
Bu hayatları en net şekilde anlayabilmek için, onlara sadece anket uygulanmıyor. Onlarla yaşadıkları evlerde röportaj yapılıyor. Tıbbi kayıtları alınıyor. Kan tahlili, beyin taraması yapılıyor, çocuklarıyla konuşuluyor. Eşleriyle en derin konular hakkında konuşurken videoya alınıyor.
Peki bu hayatlardan elde edilen bu bilgilerden çıkan dersler neler? Zenginlik, şöhret ya da çok çalışmakla ilgili değil. Bu hayat boyu süren araştırmadan alınan en net mesaj şudur: İyi ilişkiler bizi daha mutlu ve sağlıklı tutar. Bu kadar.
İlişkiler hakkında alınan üç büyük dersten birincisi, sosyal bağlantıların bizim için gerçekten iyi olduğudur ve yalnızlık öldürür. Aileye, arkadaşlara, topluma sosyal olarak daha bağlı olan insanlar daha mutlu, fiziksel olarak daha sağlıklıdır ve daha uzun yaşar.
Yalnız yaşamanın ise zararlı olduğu ortaya çıktı. Diğerlerinden daha yalnız olan insanlar, daha mutsuz olduklarını fark eder, sağlıkları orta yaşların başlarında bozulur, beyin fonksiyonları daha erken bozulur ve yalnız olmayanlardan daha kısa yaşar.
Kalabalıklar içinde de bir evlilik içinde de yalnız kalınabilir, ki çalışmada öğrenilen ikinci büyük ders; sadece sahip olunan arkadaşların sayısı ve karşılıklı saygıya dayalı ilişki içinde olup olunmadığı değil, önemli olan yakın ilişkilerin kalitesidir.
Çatışmaların ortasında yaşamanın sağlık için gerçekten zararlı olduğu ortaya çıktı. Örneğin, şiddetli geçimsizliğin olduğu, sevginin olmadığı evliliklerin sağlığa çok zararlı olduğu, belki de boşanmaktan daha kötü olduğu ortaya çıktı. Ve güzel, sıcak ilişkiler yaşamak koruyucudur.
"Yalnızlığın artık sağlığınız için sigara içmek kadar kötü olduğu düşünülüyor ve bir yalnızlık salgını var."
Çalışmda 80'li yaşlarına kadar takip edilen adamların, orta yaşlarına dönüp kimlerin mutlu, sağlıklı seksenlikler olup kimlerin olmayacağı da tahmin edildi. Tüm bilgiler toplandığında 50'li yaşlarında nasıl yaşlanacaklarını gösteren orta yaş kolesterol seviyeleri değildi. İlişkilerinden ne kadar memnun olduklarıydı. 50 yaşında ilişkilerinde en memnun olanlar, 80 yaşında en sağlıklı olanlardı.
Ayrıca evlilik doyumunun insanların ruh sağlığı üzerinde koruyucu bir etkisi olduğunu da buldu. 80'li yaşlarında mutlu evlilikler yaşayan kişilerin, fiziksel acılarının daha fazla olduğu günlerde bile ruh hallerinin bozulmadığını bildirdikleri ortaya çıktı. Mutsuz evlilikleri olanlar hem duygusal hem de fiziksel acıyı daha fazla hissettiler.
İlişkiler ve sağlık hakkında alınan üçüncü büyük ders; iyi ilişkiler sadece vücudu değil beyni de korur. 80'li yaşlarda, yanındaki kişiye güvenle bağlanmış ilişki içinde olmak koruyucudur, ihtiyaç duyduklarında yanındakine gerçekten güvenebileceklerini gerçekten hissedenler, hafızaları daha uzun süre keskin kalan insanlardır. Gerçekten güvenebileceğini hissedemediği ilişkileri olanlar, daha erken hafıza kaybı çeken insanlardır.
İyi ilişkilerin her zaman sorunsuz olması da gerekmez. Seksenlik çiftlerden bazıları hergün birbirleriyle tartışabilir, fakat birbirlerine gerçekten güvenebileceklerini hissettikleri sürece zor zamanlarında, bu kavgalar hafızalarına zarar vermedi.
İyi, yakın ilişkilerin sağlığımız ve refahımız için iyi olduğu mesajı, çok eski bir bilgeliktir. Bunu anlamak neden bu kadar zor ve görmezden gelmek neden bu kadar kolay? İnsan olduğumuz için. Gerçekten istediğimiz şey hızlı bir çözüm, hayatlarımızı güzelleştirip ve öyle tutacak elde edebileceğimiz bir şey. İlişkiler, darmadağın ve karmaşıklar ve aileye ve arkadaşlara yönelmenin zorluğu çekici ve büyüleyici değildir. Üstelik ömür boyudur. Asla bitmez.
Araştırmada emeklilikte en mutlu olan kişiler iş arkadaşlarını yeni oyun arkadaşlarıyla değiştirmek için aktif olarak çalışan insanlardı. Tıpkı anketteki Y kuşağı gibi, bu adamların birçoğu genç yetişkinler olarak işe başladıklarında iyi bir hayata sahip olmak için peşinden gitmeleri gereken şeylerin şöhret, zenginlik ve yüksek başarı olduğuna gerçekten inanıyordu. Fakat bu hayat boyu süren çalışma tekrar ve tekrar şunu gösterdi ki, hayatta en iyi performansı sergileyenler aile, arkadaşlar ve toplumla ilişkilere önem verenlerdir.
Peki ya siz? Belki 25 yaşındasınız, 40 veya 60 yaşında. İyi bir hayat neye benzer? Olasılıklar neredeyse sonsuzdur. Ekran başında geçirilen zamanı insanlarla geçirilen zamanla değiştirmek kadar basit bir şey olabilir ya da birlikte yeni birşey yaparak zayıflayan bir ilişkiyi canlandırmak, uzun yürüyüşler yapmak ya da senelerdir konuşulmayan aile üyesine ulaşmak, çünkü şu çok yaygın aile kavgaları kin tutan insanlarda ciddi yıpratıcı etkisi olur. Sağlıklı bir hayatsa iyi ilişkilerle inşa edilir.
Bu yazı Robert Waldinger: What makes a good life? Lessons from the longest study on happiness | TED konuşmasından oluşturuldu.
"Vücudunuza iyi bakmak önemlidir, ilişkilerinize özen göstermek de bir tür kişisel bakımdır."
Çalışmadan oluşturulan yeni bir araştırmada ise nesiller arası süreklilik incelendiğinde, aile düzeyindeki çeşitli faktörler tarafından etkilendiği bildirilmiştir. Örneğin baba eğitimi ve evlilik istikrarı daha yüksek olan aileler, babalarının erken yaşamda ne yaşadığına bakılmaksızın en optimal erken yaşam deneyimlerine sahip çocuklara sahip olma eğilimindedir.
"Eş, kardeş, arkadaş, konu-komşu kiminle olursa olsun ilişkinin kalitesi önemlidir. Bir noktada insanlara şunu sorduk: 'Hasta olsaydınız ya da korksanız gecenin bir yarısı kimi arayabilirsiniz?' Herkesin böyle en az bir veya iki kişiye ihtiyacı olduğuna inanıyoruz. Eğer buna sahip değilseniz muhtemelen acı çekiyorsunuzdur."
İlk Dünya Mutluluk Raporunun yayınlanmasının üzerinden on yıldan fazla zaman geçti. Ve Birleşmiş Milletler Genel Kurulu'nun 20 Mart'ın her yıl Uluslararası Mutluluk Günü olarak kutlanacağını ilan eden 66/281 sayılı Kararını kabul etmesinden bu yana tam on yıl geçti. O zamandan bu yana giderek daha fazla insan, ülkeler olarak başarımızın halklarımızın mutluluğuyla değerlendirilmesi gerektiğine inanmaya başladı. Mutluluğun nasıl ölçülmesi gerektiği konusunda da giderek artan bir fikir birliği var. Bu fikir birliği, ulusal mutluluğun artık hükümetler için operasyonel bir hedef haline gelebileceği anlamına geliyor.
Kaynaklar ve İleri Okuma:
Tolstoy L. Death of Ivan Ilyich. 1886
Dünya Mutluluk Raporu 2023: World Happiness Report 2023. https://worldhappiness.report/
Atherton OE, Graham EK, Dorame AN, Horgan D, Luo J, Nevarez MD, Ferrie JP, Spiro A, Schulz MS, Waldinger RJ, Mroczek DK, Lee LO. Is there intergenerational continuity in early life experiences? Findings from the Harvard Study of Adult Development. J Fam Psychol. 2023 Dec;37(8):1123-1136. doi: 10.1037/fam0001144. Epub 2023 Aug 24. PMID: 37616090.
Heckman JJ. Skill formation and the economics of investing in disadvantaged children. Science. 2006 Jun 30;312(5782):1900-2. doi: 10.1126/science.1128898. PMID: 16809525.
Harvard Study of Adult Development
Waldinger RJ, Schulz MS. What's love got to do with it? Social functioning, perceived health, and daily happiness in married octogenarians. Psychol Aging. 2010 Jun;25(2):422-31. doi: 10.1037/a0019087. PMID: 20545426; PMCID: PMC2896234.Waldinger RJ, Kensinger EA, Schulz MS. Neural activity, neural connectivity, and the processing of emotionally valenced information in older adults: links with life satisfaction. Cogn Affect Behav Neurosci. 2011 Sep;11(3):426-36. doi: 10.3758/s13415-011-0039-9. PMID: 21590504; PMCID: PMC3733466.
Saner, E. Forget regret! How to have a happy life – according to the world’s leading expert. 2023. The Gurardian.
Waldinger RJ, Cohen S, Schulz MS, Crowell JA. Security of attachment to spouses in late life: Concurrent and prospective links with cognitive and emotional wellbeing. Clin Psychol Sci. 2015 Jun 1;3(4):516-529. doi: 10.1177/2167702614541261. PMID: 26413428; PMCID: PMC4579537.Pergakis MB, Hasan NS, Heller NR, Waldinger RJ. Octogenarian Reports of Lifetime Spiritual Experiences: Types of Experience and Early Life Predictors. J Relig Spiritual Aging. 2010;22(3):220-238. doi: 10.1080/15528031003698004. PMID: 21709773; PMCID: PMC3121890.
Shah SB, Barsky AJ, Vaillant G, Waldinger RJ. Childhood Environment as a Predictor of Perceived Health Status in Late Life. Health Psychol Res. 2014 Sep 8;2(2):1560. doi: 10.4081/hpr.2014.1560. PMID: 26973938; PMCID: PMC4768550.Uyarı Bu web sitesinin içeriği bilgilendirme amaçlıdır ve kişisel tıbbi tavsiye verme amacı taşımaz. Sağlığınızla ilgili tüm sorularınız için sağlık uzmanına başvurmalısınız.
Hayat boyu beslenme : minell's projesi , hayatboyubeslenme