İ
klim değişikliği ve sağlık üzerinde farkındalık oluşturmak amacıyla Dünya Sağlık Örügütü, insan faaliyetlerinin çevre üzerindeki önemli etkisini vurgulayan, 4 görünmez çevre sorunu hakkında çevrimiçi etkileşimli bir dijital eser paylaştı. Üç boyutlu görsellerde, göz önünde olmayan sorunlara dair verilen bilgiler üzerinden bu sorunların verdiği tahmini hasar hesaplanıyor.
Permafrost, en az iki yıl boyunca tamamen donmuş -32°F yani 0°C veya daha soğuk kalan herhangi bir zemindir. 20m derinlikteki permafrost sıcaklıkları 2000 yılından bu yana 0,7 °C'ye kadar yükselmiştir. Organik açıdan zengin permafrost tahmini olarak 1.500 milyar ton karbon barındırır ki bu, atmosferdeki karbonun yaklaşık iki katı ve dünyadaki tüm ormanlarda depolanan karbonun üç katıdır. Çözülen karbonun yaklaşık %10'u muhtemelen 130-150 milyar ton CO2 olarak salınacaktır. Bu, 2100 yılına kadar her yıl ABD'nin mevcut toplam emisyon oranına eşittir. Çözülen donmuş toprakta, organik maddede kilitli olan karbon mikroplar tarafından parçalanmaya başlayacak, yakıt veya enerji olarak kullanılacak ve daha sonra CO2 veya metan olarak salınacaktır. MİKROPLASTİK TÜKETİMİ
Her hafta bir kredi kartı değerinde yaklaşık 5 gram plastik yutulmaktadır. Plastik ambalaj, şişelerde kullanılan PET, lastik ve yol aşınması partikülleri, sentetik tekstiller ve ev tozu havadaki mikroplastiklerin başında gelir ve solunum yoluyla akciğerlere ulaşır. Mikroplastikler çevreye salınarak besin zincirine girebilir ve hertürlü besinden insan vücuduna karışabilir. Plastik tüketiminin en büyük kaynağı, tüm dünyada yeraltı sularında, yüzey sularında, musluk sularında ve şişelenmiş sularda bulunan plastik ile içme suyudur. Ortalama bir insan potansiyel olarak her hafta sadece sudan 1769 plastik parçacığı tüketmektedir. HAVA KİRLİLİĞİ
Hava kirliliğine neden olan etmenlerin çoğu (yani fosil yakıtların yakılması) aynı zamanda sera gazı emisyon kaynaklarıdır. Havadaki partikül madde (PM), küçük sıvı damlacıkları, kuru katı parçalar ve sıvı kaplamalı katı çekirdeklerden oluşan karmaşık bir katı ve aerosol karışımıdır. Parçacıklar çaplarıyla tanımlanır; 2,5 mikron çapında olanlar akciğerlere ve kan dolaşımına solunabilir ve olumsuz sağlık etkilerine neden olabilir. Benzin, yağ, dizel yakıt veya odunun yanmasından kaynaklanan emisyonlar, dış havadaki PM2.5 kirliliğinin çoğunu üretir. Dizel egzozundaki katı madde, dizel partikül madde (DPM) olarak bilinir. DPM'nin %90'ından fazlasının çapı 1 µm'den azdır (insan saçı çapının yaklaşık 1/70'i kadardır) ve dolayısıyla PM2.5'in bir alt kümesidir. Dizel Parçacıklı Madde tipik olarak karbon parçacıklarından ve kansere neden olduğu bilinen 40'tan fazla organik madde dahil olmak üzere çok sayıda organik bileşikten oluşur. DSÖ verileri, küresel nüfusun neredeyse tamamının (%99) DSÖ kılavuz limitlerini aşan ve yüksek düzeyde kirletici içeren hava soluduğunu göstermektedir. İç mekanlarda bulunan partikül maddelerin bir kısmı, özellikle PM2.5 olmak üzere, kapılardan, pencerelerden ve bina yapılarındaki sızıntılardan giren, dış mekandan kaynaklanır. PM2.5'e uzun süreli maruz kalma, özellikle kronik kalp veya akciğer hastalıkları olan kişilerde erken ölümle ve çocuklarda akciğer fonksiyonlarının azalmasıyla ilişkilendirilir. Hava kirliliği dünya genelinde her 9 ölümden 1'inden sorumludur. GÜRÜLTÜ KİRLİLİĞİ
1912 Yılı: şehir gürültüsü 96 desibel.
2019 Yılı: 123 desibel yani şehirler artık 6 kat daha gürültülü. Logaritmik ölçekleri nedeniyle, desibellerdeki küçük bir artış, ses yüksekliğinde çok daha büyük bir değişikliği temsil eder. Örneğin 96 desibel, 86 desibele göre kabaca iki kat daha yüksektir. 1969 yılında yapılan bir araştırma, gürültüye, hatta beyaz gürültünün hafif sesine bile maruz kalan deneklerin daha agresif olduklarını ve diğer denekleri elektrik şokuna maruz bırakmaya daha hevesli olduklarını ortaya koymuştur. Çevresel gürültüye uzun süreli maruz kalma, Avrupa'da her yıl 48.000 yeni kalp hastalığı vakasına ve 12.000 erken ölüme sebebiyet vermektedir.
Kaynak:
WHO, Tarquini C. Seeing the Invisible. https://artsandculture.google.com/experiment/_QG_qDtzdqTsww
Uyarı Bu web sitesinin içeriği bilgilendirme amaçlıdır ve kişisel tıbbi tavsiye verme amacı taşımaz. Sağlığınızla ilgili tüm sorularınız için sağlık uzmanına başvurmalısınız.
Hayat boyu beslenme : minell's projesi , hayatboyubeslenme