Ana içeriğe atla

Teknoloji dEvrimiyle yürümeyi unutacak noktaya geldik

B
ir zamanlar avlayıp ekip biçen insan gelişti, karnını doyuracak malzemeyi pazara markete gidip mutfağa getirdi. Biraz daha gelişti, malzemeler ayağımıza geldi çoğunda da yemeye hazır olarak. Hayatta kalıp yemeğe ulaşmak için harcanan enerjide ciddi tasarruf edilen bu gelişmişlikte beklenilen yaşam süresi artarken, çağın teknoloji olduğu günümüzde hareket kabiliyeti de hayat kalitesi de gittikçe azalıyor. Sonuçta elde kalan, bir dizi hastalıkla geçen daha uzun yıllar oluyor.
Source: VectorStock, Wall-E

Hayatı kolaylaştıran, ileri tedavilere de imkan veren teknolojinin uzun süreli, bilinçsiz, bağımlılık seviyesinde kullanım yaşı da gittikçe düşüyor. Yirmi birinci yüzyılda, küçük büyük her yaşta hareketsiz sedanter hayat, obezite ve ilişkili hastalıkların görülme sıklığındaki ciddi artışın gelecek yıllarda daha da artması öngörülüyor.

Uzun süreli hareketsizlik günde altı yedi saati aşkın ekran başında, masa başında, direksiyon başında farketmez hareketsizce geçmesi demek. Bu durum iskelet değişikliğine, kemik ve kas gücü kaybına, damarda oluşan problemlerle birlikte kalp organ bozukluğuna, fiziksel zihinsel ruhsal rahatsızlıklara sebep olan yaygın bir sorun.

Sorun o dereceye varıyor ki, 13 araştırma sonucunu inceleyen bir çalışmada günü uzun süreli hareketsiz geçirenlerin, sigara ve obezite nedenli ölüm riskine benzer ölüm riski taşıdığı bulundu. 2 ila 18 yıl boyunca takip edilen bir milyonu aşkın kişiden alınan verilerle yapılan bu incelemede, günde 60 - 75 dakika orta yoğunlukta fiziksel aktivite yapmanın, çok fazla oturmadan kaynaklı  zararı azalttığı da bildirildi.

Dünya sağlık örgütü (WHO) fiziksel aktivite ve hareketsiz davranış güncel kılavuzunda, biraz fiziksel aktivite hiç yoktan iyidir, daha fazlası daha iyidir mesajı ile

  • hareketsiz davranış ve sağlık sonuçları arasındaki ilişkileri,
  • sağlık risklerini azaltmak için gerekli fiziksel aktivite sıklığı, yoğunluğu ve süresi hakkında çocuk, ergen, orta ve ileri yaş grubuna ek olarak ilk kez, hamile ve doğum sonrası kadınlar, kronik rahatsızlıkları veya sakatlığı olan kişiler için de önerileri
yer aldı. Sağlıklı yetişkinler için günlük ortalama 20 ila 40 dakika orta yoğunlukta hareket önerildi.

Hareket etmeye engeli olmayan bir insanı hareket etmekten alıkoyan ise motivasyon eksikliği. Boş zamanı ekran başında geçiren günümüz insanı için bu ekranlar ev işyeri gibi kapalı mekanda hareketli kalmak için motivasyon aracı da olabilir.

Bununla birlikte, yeterli süre açık havada yeşil alanda bulunmak ve hareket etmek D vitamininde artış, fiziksel ve zihinsel sağlıkta iyileşme, stres ve akıl hastalıklarında azalma ve uzun ömür ile ilişkili bulundu.

En ilkel haliyle adımsayarlar, egzersiz uygulamaları ve videoları, nabız ve sıcaklık gibi temel sağlık değerlerini takip eden akıllı saatler, egzersizi eğlenceli hale getiren hareket kontrollü oyunlar (motion game) ve daha ileri teknolojik arayüzler hareketten keyif alarak günlük egzersiz alışkanlığı teşvik etmek için şekillendirilebilir.

Günlük yapılan bir egzersiz örneği olan radyo jimnastiği (rajio taisō) adı verilen bir uygulama 1923 tarihinde Amerika topraklarında doğup sonraki yıllarda dünyaya yayılmış bir basit fiziksel hareket serisidir. Hareketlere uyumlu bir ritimle oluşturulmuş müzik eşliğinde yapılır.

Bu egzersiz Japonya, Çin, Kore dahil bazı ülkelerde uzun yıllardan beri uygulanmaya devam ediliyor. Parklardan okullara ve iş yerlerine kadar pek çok alanda, yediden yetmişe herkese erişilerek günlük fiziksel aktivite alışkanlığı kazandırılıyor. Yakın zamanda fenomen olmuş bir okul müdürü, ekrana gömülen yeni nesil için eğlenceli yollar bularak hareket etmeyi sevdirmeyi başarmış.

Tüm işlerin küçük bir ekranda bir iki tıkla gerçekleştiği günümüzde insanı yerinden kaldırıp hareket etmeye itecek bir güç oldukça güç bulunuyor. Bu şekilde devam edecek dünya düzeni sonunda insanın oturup kaldığı son teknoloji koltuklarda yürümeyi unuttuğu distopik dünya filmlerine benzer bir son hiç de uzak durmuyor. Bu kurgular iç açıcı gelmiyorsa bir çözüm var ve oldukça kolay. Elin ayağın sağlamken şimdi kalkıp hareket etmek!

"Sonunda yaşadığınız hayatın içindeki yılların sayısı değil, yaşadığınız yıllar içindeki hayat önemlidir." Abraham Lincoln | 10 Mayıs Dünya Sağlık için Hareket Günü

Kaynaklar ve İleri Okuma

Bull FC, Al-Ansari SS, Biddle S, et al World Health Organization 2020 guidelines on physical activity and sedentary behaviour. British Journal of Sports Medicine 2020;54:1451-1462.

Ekelund, U., Steene-Johannessen, J., Brown, W. J., Fagerland, M. W., Owen, N., Powell, K. E., Bauman, A., Lee, I. M., Lancet Physical Activity Series 2 Executive Committe, & Lancet Sedentary Behaviour Working Group (2016). Does physical activity attenuate, or even eliminate, the detrimental association of sitting time with mortality? A harmonised meta-analysis of data from more than 1 million men and women. Lancet (London, England), 388(10051), 1302–1310. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(16)30370-1

Wang Y, et. al. Has the prevalence of overweight, obesity and central obesity levelled off in the United States? Trends, patterns, disparities, and future projections for the obesity epidemic. Int J Epidemiol. 49:810–23 2020. doi: 10.1093/ije/dyz273

Woessner MN, Tacey A, Levinger-Limor A, Parker AG, Levinger P, Levinger I. The Evolution of Technology and Physical Inactivity: The Good, the Bad, and the Way Forward. Front. Public Health 9:655491 2021. doi: 10.3389/fpubh.2021.655491

Gladwell, V.F., Brown, D.K., Wood, C. et al. The great outdoors: how a green exercise environment can benefit all. Extrem Physiol Med 2, 3 (2013). https://doi.org/10.1186/2046-7648-2-3

Wicks C, Barton J, Orbell S, Andrews L. Psychological benefits of outdoor physical activity in natural versus urban environments: A systematic review and meta-analysis of experimental studies [published online ahead of print, 2022 Mar 8]. Appl Psychol Health Well Being. 2022;10.1111/aphw.12353. doi:10.1111/aphw.12353

https://en.m.wikipedia.org/wiki/Radio_calisthenics

After 92 years, Japan’s ‘rajio taiso’ stretching exercises still a hit daily routine for millions. https://m.youtube.com/watch?v=6eHa-ckvupU

Broadcast calisthenics still practiced in China but new forms come in. https://m.youtube.com/watch?v=jhYx4pxPUgM

Working Out to the Radio. https://m.youtube.com/watch?v=hIW2PKqwXQc

Korean National Gymnastics - Great Stretching Workout. https://m.youtube.com/watch?v=Fu9zYju9TUQ

Chinese School Principal Breaks Internet with Dance Move. https://m.youtube.com/watch?v=52ePkiH4CCM

Egzersiz Spor Hareket Isınma Aerobik Happy walk ラジオ体操 Radio Taiso 广播体操 Radio Calisthenics 국민체조 https://youtube.com/playlist?list=PLEvP9AW0KGOKJh4cjVvcORgLERdqE-qGp

En çok okunanlar

Stresle başetme: Huzuru bulmanın yolu

「 Çözüm roket tasarlayıp fırlatmakta yada bilimde teknolojide değil. Özgüvende cesarette bile değil. Çözüm akılda, kalpte, gönülde. İnanç her neredeyse çözüm orada. Hapsolmuş, kaybolmuş, yalnız çaresiz kalmış, yolunu şaşırmış insanlığın çözümü.. 」

Hayat Boyu Beslenme: Bilinmeyen

「 Tek gerçek bilgelik, hiçbir şey bilmediğini bilmektir. 」

Bilinçli yemek: Aralıklı açlık nedir nasıl uygulanır

Son dönemin en çok araştırma yapılan konulardan biri de açlık . Çoğunluğu hayvanlar üzerinde denenmiş olmakla birlikte çalışmaların verdiği sonuçlar açlık hakkında daha olumlu düşünmeye teşvik ediyor. Daha çok insan temelli araştırmaya ihtiyaç olduğu kesin. Fakat eldeki verilerin önemli bir kısmı en basit ifadeyle, aralıklı açlık ile iyileşen insülin duyarlılığı, azalan büyüme horomonu ve insülin benzeri büyüme faktörü 1 ( IGF-1 ) olduğunu gösteriyor. Bu da daha düzenli kan şekeri, daha az yağ tutulumu ve daha az yaşlanma demek aslında. ( farklı sonuçlar: insülin direnci , artan büyüme hormonu ) Aralıklı açlık nedir? Tıpta aralıklı oruç ( intermittent fasting ), dönüşümlü açlık ve zaman kısıtlı açlık gibi türleri olan bilinçli aç kalma hali. Aslında eskiden beri kültürlerin ve çoğu inancın da bir parçası. Türk kültüründe 'azı karar çoğu zarar' deyişi, İslami bakışta ' insana belini doğrultacak iki lokma yeter, bununla yetinmezse midenin en çok üçte biri yeme

COVID-19: Hastalıkla ilişkili bulunan kriter

Dünya Sağlık Örgütü ( WHO ) tarafından 11 Mart 2020'de küresel salgın ilan edilen yeni koronavirüs hastalığı ( COVID - 19 ) için aşı çalışmaları ve aşıya karşı çelişkili görüşler devam ederken, insanımıza düşen ilk ve öncelikli tedbir kontrollü sosyal hayattır. Pandeminin getirdiği kısıtlamalar alışkanlıkları ve hayat kalitesi n i farklı şekilde etkilemiş olabilir. Fakat pandemi krizi nde süreci kısaltacak başetme yollarıda yok değil. Koronavirüs, diğer viral enfeksiyonlarda olduğu gibi kronik hastalıkların bulunduğu ve bağışıklık sisteminin zayıfladığı durumlarda daha riskli olabiliyor. Bu riskinin azaltılmasında ve bağışıklığı artırmada düzenli orta düzey fiziksel hareket , uygun beslen m e ve kaliteli uyku yu içeren hayat biçimi nin önemli bir rolü olabilir. Koronavirüs salgını içinde yaklaşan ikinci Ramazan ayında orucun , yeterli sıvı alımı, etkili beslenme ve uygun egzersiz ile desteklenmesi bağışıklık sistemini iyileştirebilir . Şuana kadar kanıtlanmış te

Depreme hazırlıklı olmak: Erken uyarı sistemi

D ünyadaki en yoğun üç deprem kuşağından biri, Alp-Himalaya Deprem Kuşağında yer alan bir deprem ülkesi Türkiye 6 Şubat'a depremle uyanır. Depremden saatler sonra yakın uzak birçok ildeki telefonlarda erken uyarı sisteminin yeni bir deprem ikazı vermesiyle saniyeler içinde sarsıntı başlar. Maraş'ı ikinci yıkıcı deprem vurmuştur.

Göbek yağının tehlikesi ve yağ yakmanın matematiği

B el çevresinde göze çarpan bir yağlanma oluşmaya başlamışsa dikkat! Çünkü bu genişleme insulin direncinden, polikistik over sendromuna (PCOS), depresyona, demansa, uyku apnesine, kalp damar hastalıklarına, karaciğer yağlanmasına, kolon, meme, prostat kanserlerine kadar birçok hayati sorun için ihtardır.

Çay: Demleme şekli ve antioksidan etkisi

Türkiye ve dünya genelinde sudan sonra çay , en çok tüketilen içeceklerden biridir. Camellia Sinensis adlı çay bitkisinin yaprakları; soldurma, fermantasyon, kıvırma, kurutma gibi işlemlemlerden geçirilir. İşlem farklılığını göre beyaz, yeşil, matcha , oolong, siyah ve pu-erh çayları elde edilir. Çayda kafein (tein) ve antihipertansif, karaciğer koruyucu, rahatlatıcı, sakinleştirici etkisi olduğu düşünülen, çaya umami tad veren L-teanin ile birlikte 4000 civarında madde bulunur. Fiziksel ve psikolojik sağlık üzerinde olası etkilerinden dolayı EGCG (epi gallo kateşin gallat) çayın en çok araştırılan bileşenlerinden biridir. Antioksidan kapasitesi yüksek bir bileşik olan EGCG, C vitamininden 20 kat, E vitamininden 30 kat daha aktif tir. Bir flavonoid grubu polifenol olan kateşin ve türevleri (EGCG, ECG, EGC, EC); beyaz, sarı ve yeşil çayın temel bileşenleridir. Çayın kendine özgü acı - buruk tadını verir. Oolong ve siyah çay gibi yarı ve tam fermente çay üretimi için gene

Bağırsak Beyin: Mikrobiyota nedir ne yapar

Antik Yunanca'da « küçük asa » anlamına gelen bakterilerin çoğunlukta olduğu, ve mantar, arke, virüsleri de içeren mikroorganizma topluluğuna mikrobiyota , mikro biyom yada mikrobiyal ekosistem adı verilir. İnsan mikrobiyotası ilk, anne karnında - doğum sırasında oluşmaya başlayıp yetişkin insanda, insan hücre sayısının 1.3 - 2.2 katına ve 1.5- 2 kilogram ağırlığı ile insan beyni ağırlığına ulaşır. Deri, ağız, burun, solunum sistemi, sindirim sistemi ve ürogenital sistem dahil vücudun iç ve dış bölgelerinde yaygın olarak bulunurken, bağırsak mikrobiyatası insan vücudundaki en kalabalık yerleşim yeridir, bağırsak florası olarak da adlandırılır. Henüz anlaşılamayan yollarla enterik sinir sistemi (ESS) ve merkezi sinir sisteminde (MSS) etkili olan bağırsak mikrobiyatası ; vitamin (B1, B5, B7, B9, B12, K2), nöro transmiter (serotonin, dopamin, GABA), metabolizma ve iştahı düzenleyen kısa zincirli yağ asitleri ( bütirik asit , propionik asit, asetik asit), konjuge lino

Acı su gerçekleri: Ne kadar su harcıyoruz?

Hepimizin 💧 suya ihtiyacı var ama yeryüzünde suyun sadece % 2️.5 'i tatlı 💧 su yani içilebilir 🚰 su.

Ödem nasıl atılır

Dokularda sıvı birikmesiyle oluşan ödem, periferik olan türünde cilde baskı uygulandığında bir süre çöküp kalan şişliktir. Fazla tuz tüketimi, hareketsizlik, altta yatan bir hastalık, bazı ilaçlar, stres, mens dönemi ( PMS ) ve gebe lik gibi hormonal değişimler, uzun dönem proteinden yetersiz beslenme bu şişliğin nedeni olabilir. Uzun süre inmeyen şişlikte gecikmeden sağlık kuruluşuna başvurmak önemlidir. Nefes almada güçlük, ağrı gibi belirtilerde acil yardım gerekir. En temel tedavi bireye ve mevcut hastalıklarına uygun makro - mikro besin ögeleri ve biyoaktif bileşenleri içeren doğru bir beslenme düzeninin dahil olduğu hayat tarzı değişikliğidir: - Ölçülü ve doğru olmak. Yararlı olanı zararlı yapan miktarıdır. İhtiyaç fazlası olan, yanlış olan bedene maddi ve manevi yük olduğu gibi başka sorunlara da yol açabilir. Bir iki mevsimlik bitkilerin her zaman ulaşılabilir olması talebin yanlış olduğunu gösterir. Daha çok daha büyük ürün hedefiyle ilaçlara boğulmuş, sistemini şa