COVID-19 pandemisinde yeniden gündeme gelen anjiyotensin dönüştürücü enzim 2 (ACE2), COVID-19 virüsü olan SARS-CoV-2 dahil çeşitli koronavirüsün hücreye girişine aracılık eder. Virüs, yüzeyindeki spike (diken) protein denilen uç kısımları ile ACE2 ye bağlanıp hücre içine girerek enfeksiyona neden olur. COVID-19 un hızla pandemiye dönüşmesinin altında yatan sebeplerden biri SARS-COV-2 nin ACE2 ye bağlanma kabiliyetinin 2002 yılında baş göstermiş SARS virüsü SARS-CoV a kıyasla 10 ila 20 kat daha yüksek olmasıdır.
Akciğer, atardamar, kalp, böbrek, ince bağırsakta hücre yüzeyinde konumlanmış çinko içerikli bir enzim olan ACE2, X kromozomundaki geninden üretilir. Kan basıncını düzenleyen sistemin de bir parçasıdır. Kan basıncının yükselmesi durumunda anjiyotensin II hormonunu, anjiyotensin 1-7e parçalayarak tansiyonu normal değere çeker. Aynı zamanda kalp damar, böbrek, akciğer ve metabolik hastalıklara karşı korumada rol oynar.
ACE2, hastalıklara yanıt olarak çözünür şekli olan sACE2 ye parçalanır. Bazı yayınlara göre, sACE2nin virüse bağlanıp ACE2 ile etkileşimini kesmesi, virüsün hücre içine girmesini engelleyici bir tedavi olarak değerlendirilebilir. Fakat bir hormon olan vasopressin ile sACE2 ikilisi, virüsün hücreye girişini de sağlayabilir.
Diyabet, insülin direnci, hipertansiyon, hipertrigliseridemi ve diğer metabolik, kardiyovasküler hastalıklarda yükselen sACE2 düzeyinin, COVID-19 şiddetiyle de ilişkili olabileceği gösterilir. Bu ilişkiden yola çıkan bir çalışmada, beden kütle indeksi (BKİ) 28 - 40 arasında olan bir grup yetişkinde uygulanan sağlıklı miktarda düşük yağlı diyet (DYD) yada düşük karbonhidratlı diyetin (DKD) temel sağlık göstergeleri, vücut bileşimi (yağ, yağsız kütle, kemik mineral), sACE2 düzeyine etkisini incelendi:
Diyet uygulamasının 6. ayında yapılan ölçümde kan basıncı, biyokimya testleri ve vücut bileşiminde iyileşme görülürken, DYD ye kıyasla DKD uygulaması, sACE2 düzeyinde daha güçlü bir düşüş sağladı. İlk ölçümde insülin direnci ve LDL kolesterolü daha yüksek olan katılımcılarda, sACE2 düzeyindeki azalma daha düşüktü. sACE2de düşüşün azalması ise yağ kütlesi, trigliserit ve insülin direncinde iyileşmeyi azalttı.
Diyetten önceki ölçümde yüksek kan basıncı, HOMA-IR,trigliserit ve HDL kolesterol ile erkek cinsiyeti, yüksek sACE2 düzeyleri ile ilişkili bulundu. Araştırma sonuçları, sACE2 düzeyinde azalmayla birlikte metabolik sağlık belirteçleri, oksidatif stres ve inflamasyonda iyileşme için sağlıklı kilo verme diyetinin önemini ortaya koydu. Bu bakımdan, vücut kompozisyonunun iyileştirilmesi COVID-19 riskinin azaltılması ve önlenmesinde de etkili olabilir.
Bu sonuçlara ek, diyet sırasında sACE2 düzeyindeki azalma erkeklere kıyasla kadınlarda daha fazlaydı. Aynı şekilde yağ kütlesi kaybı kadınlarda erkeklere göre, sACE2 düzeyinde daha fazla düşüş sağladı. Buna kaynak gösterilen, kadınlardaki iki X kromozomu varlığının, metabolik, kardiyovasküler hastalıkların yanında COVID-19 a karşı daha güçlü savunma oluşturduğu düşünülüyor.
Hayat boyu beslenme : minell's projesi , hayatboyubeslenme
Cauwenberghs,N. et al Temporal changes in soluble angiotensin-converting enzyme 2 associated with metabolic health, body composition, and proteome dynamics during a weight loss diet intervention: a randomized trial with implications for the COVID-19 pandemic, The American Journal of Clinical Nutrition, Volume 114, Issue 5, November 2021, Pages 1655–1665, https://doi.org/10.1093/ajcn/nqab243
https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/beslenmehareket-anasayfa.html
Jade, K. et al. Plasma levels of soluble ACE2are associated with sex, Metabolic Syndrome, and its biomarkers in a large cohort, pointing to a possible mechanism for increased severity in COVID-19. Crit Care 24, 452 (2020). https://doi.org/10.1186/s13054-020-03141
Abd El-Aziz, T.M., Al-Sabi, A. & Stockand, J.D. Human recombinant soluble ACE2 (hrsACE2) shows promise for treating severe COVID19. Sig Transduct Target Ther 5, 258 (2020). https://doi.org/10.1038/s41392-020-00374-6
Li Y, Jerkic M, Slutsky AS, Zhang H. Molecular mechanisms of sex bias differences in COVID-19 mortality. Crit Care. 2020;24(1):405. Published 2020 Jul 9. doi:10.1186/s13054-020-03118-8
UYARI! Bu sitenin içeriği bilgilendirme amaçlıdır. Kişisel tıbbi tavsiye verme amacı taşımaz. Sağlığınız ile ilgili tüm sorularınız için sağlık uzmanına başvurmalısınız.