Hızlı cevapların, yarına yararına bakmadan bilgi devşirmenin ve sürekli fikirlerin olduğu bir dünyada, "bilmiyorum" demek riskli gelebilir. Yine de, bu basit ifade gerçek anlayış için en güçlü başlangıç noktası olabilir.
Akıllı olmanın her zaman doğru cevaplara sahip olmak anlamına geldiğini düşünebilirsiniz. Ancak psikologlar ve beyin araştırmacıları farklı bir şey söylüyor. En zeki öğrenciler genellikle en mütevazı olanlar ve bu niteliğe entelektüel tevazu deniyor, basitçe bilginizin sınırlı olduğunu bilme ve yeni fikirlere açık olma hali. Çalışmalar, entelektüel tevazuya sahip kişilerin problem çözmede daha iyi, daha meraklı ve başkalarından öğrenmeye daha açık olduğunu ve karmaşık bilgileri işlemede daha iyi olduğunu göstermiştir. Ayrıca eleştirel düşünme, yeni kanıtlar sunulduğunda görüşlerini değiştirme ve kendi bakış açılarından farklı bakış açıları arama olasılıkları daha yüksektir.
Beynin nasıl öğrendiğini düşünürsek bu pek şaşırtıcıda sayılmaz. "Yanılıyor olabilirim" veya "henüz bilmiyorum" dediğimizde beynimiz aslında daha uyanık ve öğrenmeye hazır hale gelir. Sanki gurur veya korkuyla kilitlenmiş bir kapıyı açıyormuşuz gibi.
Nörobilim bize öğrenmenin yeni girdilere dayalı zihinsel modelleri sürekli güncelleme süreci olduğunu söyler. Her şeyi zaten bildiğimize inandığımızda, beyin yeni bilgilere daha az tepki verir. Ancak bilgimizdeki boşlukları kabul ettiğimizde, beyindeki merak ve dikkatten sorumlu bölgeleri harekete geçiririz. Ki beynin ön singulat korteks gibi belirli bölgelerinin yeni bir şey öğrenmeye açık olduğumuzda aydınlandığı bile bulundu. Kısacası, alçakgönüllülük zihni tam anlamıyla açıyor. Yani, mütevazı olmak daha az bildiğiniz anlamına gelmiyor. Daha fazlasını bilmeye hazır olduğunuz anlamına geliyor.
Buna karşılık, kendi zekamıza veya görüşlerimize aşırı bağlandığımızda, belki de alimlikten arif olana giden yolda sapan bir yola giriliyor. Bu anlamda zekâ, egonun haklı olma, bilgili görünme, anlatıyı kontrol etme arzusunu temsil ediyor. Ancak gerçek öğrenme, hayret etmeye , şaşırmaya, tüm cevaplara sahip olmamaya, bilinmeyene hayranlık duymaya istekli olmayı gerektiriyor. Başka bir deyişle, sadece akıllı olmaya çalışmaktan ziyade meraklı olmak, şaşırmak, ilk kez görüyormuşçasına sorgulayarak bakabilmek, öğrenmeye istekli olmak anahtar kelimeler olsa gerek.
Modern eğitim genellikle gerçeklere, mantığa ve test puanlarına odaklanır. Ancak dünyadaki birçok manevi gelenek bize öğrenmenin görebildiğimiz veya ölçebildiğimizden daha fazlası olduğunu öğretir.
Yoga ve Doğu felsefesinde çakra fikri vardır, hani şu vücuttaki enerji merkezleri dedikleri. Çakraları açmaktan bahsettiğimizde , sadece ruhsal sembolizmden daha fazlasıdır. Bunlardan biri olan üçüncü göz çakrasının , yüzeyin ötesini görmemize, sezgilerimizi ve içsel bilgeliğimizi kullanmamıza yardımcı olduğu söylenir. Bu farkındalığı geliştirdiğimizde, kelimelerin veya mantığın ötesine geçen bir bilgi biçimine erişmeye başlarız.Meditasyon veya bilinçli nefes alma gibi uygulamalar, batıl inançlar için değil, berraklık, odaklanma ve içsel huzur için kendimizin bu daha derin kısımlarını açmaya yardımcı olur.
Bilim henüz bu deneyimleri tam olarak açıklamıyor olabilir, ancak bu onları daha az gerçek veya değerli kılmaz. Birçok bilimsel keşif sezgi veya bir önsezi ile başladığı gibi, ruhsal içgörü de bizi daha sonra akıl yoluyla doğrulanan gerçeklere götürebilir. Anahtar, açık bir tutum sürdürmektir - kontrol etmeye veya hemen anlamaya ihtiyaç duymadan keşfetmeye istekli olmaktır.
Neyse ki, bilim ve maneviyat arasındaki sınırların daha akışkan hale geldiği bir zamanda yaşıyoruz. Sinirbilim, psikoloji ve tefekkür çalışmaları gibi alanlar, farkındalık ve meditasyon gibi uygulamaların beyni nasıl değiştirdiğini, refahı nasıl iyileştirdiğini ve öğrenmeyi nasıl geliştirdiğini keşfetmeye başlıyor. Dr. Daniel Siegel ve Dr. Andrew Newberg gibi araştırmacılar, manevi deneyimlerin bilişsel işlevi, duygusal düzenlemeyi ve hatta fiziksel sağlığı nasıl etkilediğini araştırıyor.
Tüm bu çalışmaların işaret ettiği şey, hem rasyonel düşünceyi hem de sezgisel bilgeliği onurlandıran daha geniş, daha kapsayıcı bir bilgi anlayışıdır . Ve bu bütünleşmenin kalbinde alçakgönüllülük vardır: tüm cevaplara sahip olmadığımızı , ancak açık kalırsak her zaman büyüme, gelişme ve daha fazlasını öğrenme kapasitesine sahip olduğumuzu kabul etmek.
Öyleyse, Mevlana'nın tavsiye ettiği gibi, zekamızı, hayret ve haşyetle; kesinliğin rahatlığını keşfin sevinciyle takas etmeli.
Kaynaklar ve İleri Okuma:
Ratul Mahjabin, M., & Baten, R. A. (2025). The Wisdom of Intellectually Humble Networks. arXiv e-prints, arXiv-2502. https://ui.adsabs.harvard.edu/abs/2025arXiv250202015R/abstract
Van Tongeren, D. R., Davis, D. E., Hook, J. N., & Witvliet, C. vanOyen. (2019). Humility. Current Directions in Psychological Science, 28(5), 463-468. https://doi.org/10.1177/0963721419850153 (Original work published 2019)https://www.bbc.com/worklife/article/20210222-how-a-beginners-mindset-can-help-you-learn-anything
Porter, T., & Schumann, K. (2018). Intellectual humility and openness to the opposing view. Self and Identity, 17(2), 139–162. https://doi.org/10.1080/15298868.2017.1361861Leary MR, Diebels KJ, Davisson EK, Jongman-Sereno KP, Isherwood JC, Raimi KT, Deffler SA, Hoyle RH. Cognitive and Interpersonal Features of Intellectual Humility. Pers Soc Psychol Bull. 2017 Jun;43(6):793-813. doi: 10.1177/0146167217697695. Epub 2017 Mar 17. PMID: 28903672.
Newberg, A., & Waldman, M. R. (2009). How God Changes Your Brain: Breakthrough Findings from a Leading Neuroscientist. Ballantine Books.Hook, J. N., Davis, D. E., Owen, J., Worthington, E. L., Jr., & Utsey, S. O. (2013). Cultural humility: Measuring openness to culturally diverse clients. Journal of Counseling Psychology, 60(3), 353–366. https://doi.org/10.1037/a0032595
Uyarı Bu web sitesinin içeriği bilgilendirme amaçlıdır ve kişisel tıbbi tavsiye verme amacı taşımaz. Sağlığınızla ilgili tüm sorularınız için sağlık uzmanına başvurmalısınız.
hayatboyubeslenme Hayat Boyu Beslenme